ACTH (adrenokortikotropik hormon), hipofiz bezinden salgılanan ve böbrek üstü bezi korteksinde kortizol üretimini uyaran bir hormondur. Hem normal hem de patolojik durumlarda ACTH düzeyi önemli bir klinik belirteçtir. Bu nedenle ACTH değerinin normal aralığı, sağlıklı bir bireyin kortizol düzeylerini dengelemekte olduğu düşünülen ideal bir aralığı yansıtmaktadır.
ACTH’nin normal bir seviyesi sabah saatlerinde yüksektir ve gün içinde düşer. Genellikle 9 ila 52 pg/mL arasında olması beklenir. Ancak yaş, cinsiyet ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörler ACTH düzeylerini etkileyebilir. Bu nedenle, her laboratuvarın kendi referans aralıklarını belirlemesi önerilir.
ACTH düzeyinin normal aralığı, adrenal yetmezlik (Addison hastalığı) ya da böbrek üstü bezi tümörleri gibi patolojik durumları dışlamak için de kullanılır. Yüksek ACTH düzeyleri, Addison hastalığı, Cushing sendromu veya ACTH salgılayan tümör gibi durumlarla ilişkilendirilebilirken, düşük ACTH düzeyleri, adrenal yetmezlik veya hipofiz bezindeki bir tümör gibi durumları gösterebilir.
Bu nedenle ACTH değerinin normal aralığı, klinik tabloya bağlı olarak değişebilir ve doğru teşhis ve tedavi için önemlidir. ACTH düzeyinin normal aralığın altında ya da üstünde olması, doktorların doğru teşhis yapmasına ve uygun tedaviyi planlamasına olanak tanır.
Bununla birlikte, ACTH değerinin tek başına değerlendirilmesi yeterli olmayabilir. Genellikle kortizol düzeyleri ile birlikte değerlendirilerek, adrenal yetmezliği veya Cushing sendromunu kesin olarak belirlemek mümkün hale gelir. Çünkü ACTH düzeyi, kortizol düzeylerini düzenleyen bir hormon olarak görev yapar ve iki hormon birbirleriyle ilişkilidir.
Sonuç olarak, ACTH normal değeri 9 ila 52 pg/mL arasında olması beklenir. Ancak bu değer, birçok faktörden etkilenebilir ve her laboratuvarda farklılık gösterebilir. ACTH düzeyleri, adrenal yetmezlik, Cushing sendromu veya ACTH salgılayan tümör gibi sağlık sorunlarının teşhisinde ve tedavisinde önemli bir belirteçtir. Bu nedenle, ACTH değerinin doktor tarafından değerlendirilmesi ve doğru klinik tabloya göre yorumlanması gerekmektedir.
ACTH ne zaman artar?
Normal günlük yaşamda gece yarısına doğru ACTH düzeyi ve buna bağlı olarak kortizol salınımı en düşük değerlere iner. Gece boyunca ACTH salınımı giderek artar ve sabahın ilk saatlerinde (06:00 civarında) ACTH ve kortizol zirve değerlere ulaşır.
ACTH hormonu eksikliğinde ne olur?
ACTH eksikliği durumunda; Kandaki kortizol düzeyi düşer ve kişi her türlü strese karşı savunmasız kalır.. Kortizol eksikliğinde halsizlik ve yorgunluk ortaya çıkar, kan şekeri ve kan basıncı düşer. Ağır kortizol eksikliğinde hasta ileri derecede genel durum bozukluğu ve şok tablosu ile acil servise başvurur.
ACTH hormonu fazla olursa ne olur?
Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi yüksek, ACTH düzeyi düşük ise hastada böbrek üstü bezi tümörü görülür. Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi düşük, ACTH düzeyi yüksek ise hastada Addison hastalığı (böbrek üstü bezi hasarı) ve Hipopituitarizm hastalıkları görülür.25 Kas 2020
ACTH aralığı kaç olmalı?
ACTH’nin ana işlevi, glukokortikoid (steroid) hormon kortizolün serumdaki düzeyini düzenlemektir. Kortizol böbreküstü bezi tarafından salgılanır. Tansiyonu, kan şekerini, bağışıklık sistemini ve strese tepkiyi düzenler. Sabah erken saatlerde alınan kan örneğindeki normal değerleri 9 ila 52 pg/mL’dir (2 ila 11 pmol/L).
