Adrenokortikotropik hormon (ACTH), hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. ACTH, adrenal bezlerde kortizol gibi kortikosteroid hormonlarının üretimini uyarır. ACTH seviyeleri normal aralığın üzerinde olduğunda, vücutta çeşitli olumsuz etkiler meydana gelebilir.
Yüksek ACTH seviyeleri, genellikle hipofiz bezinde veya nadiren de adrenal bezlerde meydana gelen anormalliklerle ilişkilidir. İlk olarak, yüksek ACTH seviyeleri Cushing sendromuna neden olabilir. Cushing sendromu, kortizolün aşırı miktarda üretildiği bir durumdur. Bu durumda, kişi yorgunluk, kilo artışı, yüksek tansiyon, kas zayıflığı ve açık renkli cilt lekeleri gibi belirtiler yaşayabilir.
ACTH seviyelerindeki artış ayrıca Addison hastalığına da yol açabilir. Addison hastalığı, adrenal bezlerin yeterli miktarda kortizol ve aldosteron üretmediği bir hormonal bozukluktur. Yüksek ACTH seviyeleri, adrenal bezlerin yetersiz çalışmasına ve kortizol eksikliğine neden olarak bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açabilir. Addison hastalığı, halsizlik, ciltte pigmentasyon artışı, kilo kaybı, düşük tansiyon ve mide bulantısı gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
ACTH’nin yüksek olması ayrıca hipofiz adenomları veya diğer tümörlerin belirtisi olabilir. Bu tümörler, ACTH salınımını artırarak Cushing sendromuna neden olabilir. Buna ek olarak, ACTH seviyelerinin yükselmesi, kortikosteroid kullanımının uzun süreli ve yüksek dozlarda kesilmesi gibi bazı durumlarda da görülebilir.
Sonuç olarak, ACTH seviyelerinin yüksek olması çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir. Bu durumlar Cushing sendromu, Addison hastalığı, hipofiz adenomları veya kortikosteroid kullanımının kesilmesi gibi durumları içerebilir. Yüksek ACTH seviyeleri olan bireyler, semptomların ve potansiyel tedavi seçeneklerinin belirlenmesi için bir endokrinolog veya uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir.
ACTH düşükse ne olur?
ACTH değeri düşükse böbrek üstü bezlerinde tümör varlığı sorgulanır. ACTH değeri normal veya yüksekse hipofiz veya diğer organlarda tümör oluşumu düşünülür. Düşük doz deksametazon supresyon testi: Deksametazon kortizol benzeri ilaçlar arasında yer alır.26 Tem 2023
ACTH normal değeri kaç olmalı?
Bazal ACTH düzeyinin normal değerleri yaklaşık 9-25 pg/ml ‘dir ve epizodik salınım nedeniyle dalgalanmalar gösterir.
ACTH düşüklüğü hangi hastalık?
Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi yüksek, ACTH düzeyi düşük ise hastada böbrek üstü bezi tümörü görülür. Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi düşük, ACTH düzeyi yüksek ise hastada Addison hastalığı (böbrek üstü bezi hasarı) ve Hipopituitarizm hastalıkları görülür.25 Kas 2020
Adrenokortikotropik hormon ACTH kaç olmalı?
Kandaki ACTH seviyesi sabah 06.00-08.00 arasında maksi- mum, akşam 21.00-22.00 arasında ise minimum seviyededir.
