Metilasyon, hücrelerin genetik materyallerinde (DNA ve RNA) metil gruplarının eklenmesiyle gerçekleşen bir kimyasal modifikasyon sürecidir. Bu süreç, bir metil grubunun DNA molekülüne bağlanmasıyla DNA metilasyonu veya RNA molekülüne bağlanmasıyla RNA metilasyonu şeklinde olabilir. Metilasyon, gen ekspresyonunun düzenlenmesi ve epigenetik kontrol mekanizmalarının sağlanması açısından önemli bir rol oynar.
DNA metilasyonu, gen ifadesini etkileyen mekanizmalardan biridir. Bu süreç, DNA molekülünde bulunan sitozin bazlarının sitozin metiltransferaz enzimleriyle metil gruplarına dönüşmesiyle gerçekleşir. Metil grupları DNA molekülünde bazların yanındaki özel bölgelere bağlandığında, DNA’nın belirli bölümleri pasifleşir ve gen ifadesi baskılanır. Bu şekilde, metilasyon genlerin ne zaman ve hangi şartlarda ifade edileceğini kontrol eden önemli bir mekanizma olarak işlev görür.
Metilasyonun bir diğer önemli rolü, X kromozomu inaktivasyonudur. Dişi memelilerdeki her hücrede, bir X kromozomu tamamen inaktive edilir. Bu inaktivasyon süreci, X kromozomundaki genlerin metillenerek kapatılmasını içerir. Bu sayede dişi memelilerde X kromozomundan gelen genlerin aşırı ifadesi engellenir ve cinsiyete bağlı gen ifadesi dengesi sağlanır.
RNA metilasyonu ise, RNA moleküllerinde metil gruplarının bazlara bağlanmasıyla gerçekleşir. RNA metilasyonu, mRNA’nın ve non-kodlayan RNA’ların stabilitesi, işlevi ve spesifik gen ifadesi üzerinde etkilidir. Ayrıca, virüslerin hücre içindeki moleküler mekanizmaları manipüle etmek ve hücre içi bilgi transferini değiştirmek için RNA metilasyonunu kullanabildiği düşünülmektedir.
Sonuç olarak, metilasyon hücrelerin genetik materyallerinde metil gruplarının eklenmesiyle gerçekleşen önemli bir kimyasal modifikasyon sürecidir. Bu süreç, gen ifadesi, epigenetik kontrol ve cinsiyete bağlı gen ifadesi dengesi gibi birçok biyolojik mekanizmayı düzenlemekte ve etkilemektedir.
Metilasyon bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Metilasyon Paneli Testi ile metilasyon bozukluğu tespit edilen kişilere yönelik tedavide metil desteği (metil folat veya metilcobalamin) gerekebilir. Ayrıca vücudun biyokimyasal süreçlerini en iyi şekilde yerine getirebilmesi için kişiye özel beslenme ve B12, B9 (folat), B6, B5 vb. takviyeler uygulanır.
Metilasyon ne zaman olur?
Embriyonik gelişim Sekiz hücre aşamasından morulaya kadar genomda yeni baştan metilasyon olur, böylece genomdaki epigenetik bilgi değişir veya yeni epigenetik bilgi eklenir. Blastula aşamasında, metilasyon tamalanmıştır. Bu süreç “epigenetik yeniden programlama” olarak adlandırılır.
Metilasyon bozuklugu nedir?
Bir hidrojen atomunun bir metil grubu ile yer değiştirmesi sonucunda metilasyon meydana gelir. Genlerimizin mutasyona (bir canlının genomu içindeki DNA ya da RNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişmeler) uğraması sonucunda yolaklar doğal işlevlerini yerine getiremez ve metilasyon döngüsü fonksiyonu bozulabilir.
Metilasyon nasıl dengelenir?
Metilasyon Paneli Testi ile metilasyon bozukluğu tespit edilen kişilere yönelik tedavide metil desteği (metil folat veya metilcobalamin) gerekebilir. Ayrıca vücudun biyokimyasal süreçlerini en iyi şekilde yerine getirebilmesi için kişiye özel beslenme ve B12, B9 (folat), B6, B5 vb. takviyeler uygulanır.
